Zaterdag 23 april 2022
Grieks Pasen
Vandaag breng ik een dagje door in Mytikas, in een Appartement met geweldig uitzicht op zee. Het is een klein niet-toeristisch ansichtkaart-plaatsje, schitterend gelegen. Dit weekend is het Pasen in Griekenland. Het Grieks-orthodoxe Pasen is het belangrijkste religieuze feest voor de Grieken. Dit jaar is Grieks Pasen een week later dan Nederlands Pasen.
VASTEN
De vastenperiode van 40 dagen voor Pasen heet de sarakosti. Tijdens deze periode houdt men speciale kerkdiensten. Veel Grieken eten dan geen zuivelproducten, eieren, vlees en vis. Inktvis en schaaldieren mogen wel, want die bevatten geen bloed. Op Megalo Paraskevi (vrijdag voor Pasen) en Megalo Savato (zaterdag voor Pasen) is het vasten nog strenger: dan gebruiken de Grieken ook geen olie in het eten.
MEGALI EVDOMADA
De laatste week voor Pasen, Megali Evdomada (de Grote Week), staat bol van tradities. De Grote week begint op de zondag voor Pasen en eindigt op Stille zaterdag, de laatste dag voor Pasen. Deze week heten alle dagen ‘groot’: Grote maandag, Grote dinsdag enzovoort. Veel Grieken gaan dan elke dag naar de kerk!
VOORBEREIDINGEN
Deze week treffen de Grieken alle voorbereidingen voor het Paasfeest. Ze maken de straten schoon, verven de stoepranden nog even wit en versieren de kerken met bloemen. De vrouwen maken het huis schoon, doen de boodschappen en slaan aan het bakken en koken. De kinderen krijgen nieuwe kleren en cadeaus.
Op woensdag bakken de vrouwen tsoureki (paasbrood) van alevri (bloem) die in de kerk gewijd is.
Op Witte Donderdag verft men eieren rood. De kleur rood staat voor leven en overwinning, vruchtbaarheid en wedergeboorte (en het bloed van Jezus).
PROCESSIES
Op vrijdag zijn er vaak processies waarbij het beeld van Christus in een optocht door het dorp of de stad wordt gedragen gevolgd door priesters, vrouwen die mirre dragen en gelovigen. De epitaphios staat daarin vaak centraal. Dat is een rijkelijk versierde stof met daarop een afbeelding van het lichaam van Christus. Mensen gooien bloemen naar de epitaphios en houden een brandende kaars vast. Na de processie volgt vaak een uitgebreide maaltijd die meestal uit zeevruchten bestaat.
ZATERDAGAVOND
Op zaterdagavond gaat iedereen met een kaars naar de kerk. Daar worden de kaarsen aangestoken met het heilige vuur van de priester. Om middernacht zegt de priester: ‘Christós Anésti', Christus is opgestaan. De kerkklokken luiden, kinderen steken rotjes af en een pop die Judas moet voorstellen, wordt in brand gestoken. Iedereen valt elkaar in de armen en wenst elkaar: 'Christós Anésti'. Wie na het verlaten van de kerk met een brandende kaars thuiskomt, heeft volgens de legende een goed jaar in het vooruitzicht.
Thuis eet men de paasmaaltijd van ingewandensoep (magirítsa), tsoureki en allerlei zoetigheden.
PASEN
En dan is het eindelijk Pasen. Die begint met de zondagse Paasmis. In veel kerken kun je daarna eieren tikken met de priester. Het tegen elkaar ‘tikken’ van roodgeverfde eieren symboliseert het openbreken van het graf en de opstanding van Jezus Christus uit de dood. Wiens ei tijdens de τσούγκρισμα het langst heel blijft, heeft het komende jaar het meeste geluk.
Voor mij was vandaag vooral een rust (en was)dag !
